40 TAUPADA, HERRI BAT

2019 honetan Gernikako Estatutuaren onarpenaren 40. urteurrena ospatzen dugu, Euskadiko historian mugarri garrantzitsua. Urteurren garrantzitsu hori ospatzeko, dokumental bat atera da, Estatutu honek emandako eskumenak eta euskal gizartearen eguneroko bizitzan izan duen eragina sakon aztertzen dituena. Hainbat arlotako pertsona garrantzitsuen testigantzen bidez, hainbat sektoretan izan duen eragina aztertzen da, hala nola hezkuntzan, kulturan, kirolean eta beste askotan. Zenbat jabetzen gara benetan eman dizkigun onurez? Dokumental honek gure nortasunari eta Estatutuaren ondareari buruzko hausnarketa egitera gonbidatzen gaitu, lege-esparru hori funtsezko zutabea baita oraindik Euskadirentzat.

Gernikako Estatutua: Funtsezko Zutabea Euskadirentzat

1979an onartua, Gernikako Estatutuak eskumen batzuk eman zizkion Euskadiri, eskualdea sakonki eraldatu dutenak. Promulgatu zenetik, oinarri horren gainean eraiki dira hezkuntza, osasuna eta kultura bezalako funtsezko arloetan gaur egun ditugun aurrerapen asko. Hala ere, bizitza modernoaren erritmo bizkorrak sarritan eragozten digu haren eragina guztiz hautematea.

Dokumentalak, euskal gizarteko pertsona esanguratsuen ikuspegi ezberdinen bitartez, etenaldi bat egitera eta orainari buruz hausnartzera gonbidatzen gaitu. Zer eragin izan dute gaitasun horiek gure eguneroko bizitzan? Jabetzen al gara lege-esparru horri esker lortu ditugun aurrerapenez? Proiektu honen helburua galdera horiek aztertzea eta Gernikako Estatutuak Euskadiko gizartean nola eragiten duen ikustea da.

Estatutuaren eskumenen bidezko bidaia

Gernikako Estatutuaren eskumenekin lotura zuzena duten hamar esparru nagusi sinbolizatzen dituen Euskadiko herri batean garatuko da dokumentala. Esparru horiek funtsezkoak dira lege-esparru horren irismena eta garrantzia ulertzeko. Horien artean daude:

1. Hezkuntza: Estatutuak hezkuntza sistema propioa sortzea ahalbidetu zuen, euskara eta euskal kultura zaindu eta sustatzeko funtsezkoa izan dena.

2. Kultura: Gaitasun kulturalen deszentralizazioari esker, Euskadi erreferente izan da ekoizpen artistiko eta kulturalari dagokionez.

3. Kirola: Estatutuak azpiegiturak garatzea eta komunitatean kirola babestea bultzatu du.

4. Zaintza eta Segurtasuna: Euskadik bere segurtasun-kidegoak kudeatzeko duen gaitasuna funtsezkoa izan da herritarrentzako ingurune segurua garatzeko.

5. Garapen ekonomikoa eta ikerketa: Estatutuari esker, Euskadi gai izan da berrikuntza eta garapen ekonomikoa sustatzen duten politikak ezartzeko.

6. Osasuna: Osasun-sistema kudeatzeko autonomiari esker, Euskadik hobeto egokitu ahal izan du bere biztanleriaren beharretara.

7. Gizarte Zerbitzuak: Kudeaketa autonomikoak euskal herriaren berezitasunetara egokitutako gizarte-ongizateko sistema bat sortzea ahalbidetu du.

8. Euskara: Estatutuak euskara bultzatzea eta babestea ahalbidetu zuen, euskal nortasunaren funtsezko elementua.

9. Komunikabideak: Euskadik bere komunikabide propioak garatu ditu, eskualdeko informazio- eta kultura-esparrua indartuz.

10. Gizarte-garapena: Estatutuak herritarren bizi-kalitatea hobetu duten gizarte-politikak sortzen lagundu du.

Etorkizunari Begiratzeko Gure Iraganari buruz hausnartzea

Dokumentalak, errepaso historiko gisa ez ezik, hausnarketarako gonbidapen gisa ere balio du. Nola aldatu dira eskumen horiek Estatutua duela 40 urte onartu zenetik? Zer erronka ditu euskal gizarteak egungo testuinguruan? Adituen elkarrizketa eta testigantzen bidez, proiektuaren helburua da prozesu honen protagonista izan direnei ahotsa ematea eta eskumen autonomikoen etorkizunari buruz hausnartzea.