AMA, NORA GOAZ?

Espainiako Gerra Zibilean erbestearen historia asko dokumentatu da, baina badira hainbat hamarkadatan isilik egon diren kontakizunak. Kontakizun horietako bat 1936an Gipuzkoatik joandako emakume eta haurrena da. Gutxitan entzuten da, baina Ama, nora goaz? dokumentalari esker argitara ekarri da.

Dokumental honek emakume anonimo horiei ahotsa eman nahi die, historiaren funtsezko atala izan arren denboraren poderioz isilarazi egin baitituzte. 1936an Gipuzkoa okupatu ondoren errepresio frankistaren biktima izan ziren ehunka euskal familiaren erbestealdi behartua aztertzen du lanak.

Gutxik ezagutzen duten historia: Gipuzkoako emakume eta haurren erbestealdia

Gerra Zibila tropa frankistak Gipuzkoara iritsi zirenean hasi zen, lurralde hori funtsezkoa baitzen errepublikanoen erresistentziarako. Matxinatutako bandoaren garaipenarekin, inguru hartako kontrola frankisten esku geratu zen, eta berehala ezarri zituzten neurri errepresiboak oraindik Errepublikaren alde borrokatzen ari zirenen aurka. Emakumeak, gehienak borrokalari errepublikarren emazteak, indarkeria horren biktima zuzenak izan ziren. Hala ere, gutxik dakite emakume horiei jaioterria kendu zietela eta Gipuzkoatik alde egitera behartu zituztela, seme-alabak berekin eramanez.

Neurriak zorrotzak izan ziren: emakume horien senarrak ez baziren gudu-frontetik itzultzen, familiak etxetik botatzen zituzten. Emakume horietako asko Frantziako kontzentrazio-esparruetara bidali zituzten, eta han muturreko baldintzetan bizi izan ziren, seme-alabek etorkizun zalantzagarriari aurre egiten zioten bitartean.

Ausardiaren, erresistentziaren eta biziraupenaren istorioa

Ama, nora goaz? dokumentalak emakume hauei ahotsa emateaz gain, euren ausardia eta erresistentzia ere jartzen ditu erdigunean. Garaiko lekukotasunen eta ikus-entzunezko materialaren bidez, askorentzat ezezaguna den historiaren zati bat ezagutzera gonbidatzen gaitu dokumentalak. Historia hori, Gerra Zibilaren sufrimenduaren parte izateaz gain, memoria historikoaren aldeko borrokaren parte ere bada.